BOEI restaureert fabrieksschoorsteen ENKA -Ede

BOEi, de Nationale Maatschappij tot Restaureren en Herbestemmen van Cultureel Erfgoed, begint met de restauratie van de uit 1927 daterende spinnerijschoorsteen bij de voormalige ENKA kunstzijdefabriek in Ede. Het betreft de hoogste schoorsteen van Nederland (85 meter).

De opknapbeurt, mede mogelijk gemaakt door de BankGiro Loterij en de provincie Gelderland, is weersafhankelijk en zal naar verwachting zes tot zeven maanden in beslag nemen.

Directeur Arno Boon van BOEi vindt behoud van schoorstenen belangrijk, omdat zij verhalen over de industrialisatie van Nederland. “In dit geval over het grote belang van de ENKA-fabriek voor de ontwikkeling van ons land en Ede in het bijzonder. De schoorsteen in kwestie torent uit boven een prachtig nieuw stuk stad, waar in september ook het ENKA-Kantinegebouw uit 1951 wordt opgeleverd als onder meer basisschool”.

Harm Meijer BV, schoorsteen- en ovenbouw uit Ten Boer, is verantwoordelijk voor de uitvoering van de werkzaamheden. Alle voegen tussen de bakstenen van het rijksmonument worden uitgehakt en opnieuw gevoegd en de spanbanden vervangen.

Het bouwwerk op het Schoorsteenplein, in de volksmond bekend als ‘de Dikke’ – de binnendoorsnede op maaiveld is ruim zeven meter – is destijds gebouwd voor de afvoer van spingassen, die vrijkwamen bij het productieproces van kunstzijde.

In mei 1940 werd de schoorsteen, samen met de nabijgelegen ‘Dunne’ uit 1920, bijna neergehaald omdat het object het Duitse leger een te duidelijk baken zou bieden. Door de snelle Duitse inval op de eerste oorlogsdag werden alle Nederlandse soldaten weggeroepen en ging de voorgenomen destructie niet door.