De Melkfabriek in Arnhem

Martijn Defilet, Evelijn Hillebrand, Jos Lankveld en Jan Vredenberg: de melkfabriek in Arnhem (Arnhemse Monumentenreeks nr. 35). Utrecht, Matrijs, 2019, 80 blz. Prijs: € 9,95

Aan de voet van de John Frostbrug, vlakbij de Rijn, staat De Melkfabriek. Al meer dan honderd jaar is deze fabriek een begrip in Arnhem. Veel Arnhemmers hebben herinneringen aan dit complex: ze deden er vakantiewerk, brachten melk rond of hebben een opa of vader die er werkte. Hiernaast is het fabriekscomplex een opvallende verschijning met zijn bijzondere wederopbouwarchitectuur. Het hoge betonskelet, de baksteenwanden en de grote stalen vensters zijn kenmerkend voor het naoorlogse ontwerp van de Arnhemse architect Gerrit Feenstra.

Dit boek vertelt over de geschiedenis van de fabriek en de Arnhemse zuivelindustrie. In 1879 was Arnhem een van de eerste steden in Nederland met een melkinrichting. Hier werden nieuwe technieken, zoals steriliseren en pasteuriseren, toegepast om melk langer houdbaar te maken. Aan het begin van de twintigste eeuw werd de eerste zuivelfabriek aan de Westervoortsedijk gebouwd. Deze werd in 1919 overgenomen door de boerencoöperatie camiz, die het complex sterk uitbreidde. De camiz ging over in Coberco en de fabriek deed dienst tot 2003. 

De sluiting van de Coberco-fabriek in 2003 betekende het einde van een tijdperk, maar niet van de fabriek. Onder de naam De Melkfabriek wordt het industriële erfgoed geïntegreerd in de nieuwe woonwijk het Cobercokwartier. Door dit gebied weer leven in te blazen ontstaat er een nieuw hoofdstuk in het verhaal van De Melkfabriek.